Sen to aktywność, na którą wiele osób nie chce poświęcać zbyt wiele czasu. W świecie, który narzuca nam coraz więcej różnych zobowiązań, staramy się zaoszczędzić każdą minutę. Niestety, czasem pracujemy, uczymy się i załatwiamy ważne sprawy kosztem nocnego wypoczynku. Płacimy za to wysoką cenę w postaci przewlełego zmęczenia, pogorszenia funkcji poznawczych, spadku odporności i wzrostu zachorowań na zaburzenia psychiczne. Co to jest sen polifazowy i dlaczego w ostatnich latach cieszy się rosnącą popularnością?

Sen polifazowy a normalny – czym się różni?

Tradycyjny sen składa się z dwóch wiodących faz:

• nREM – jest to sen głęboki bez szybkiego ruchu gałek ocznych. Sprzyja regeneracji organizmu. Podczas niego obserwuje się usuwanie szkodliwych metabolitów z mózgu i intensywny przebieg procesów odpornościowych. Trwa od 80 do 100 minut,
• REM – pojawia się szybki ruch gałek ocznych. W naszym umyśle rodzą się również marzenia senne.

Oba etapy występują naprzemiennie i tworzą cykl, który każdej nocy zostaje powtórzony 4-5 razy.

Sen polifazowy polega na skróceniu nocnego wypoczynku na rzecz krótkich drzemek w ciągu dnia. Z założenia ma uczynić przebywanie w objęciach Morfeusza bardziej efektywnym. Czy tak jest w rzeczywistości? 

Sen polifazowy – co to jest?

Nie wszyscy mogą pozwolić sobie na nocny wypoczynek, który trwa 7-8 godzin. Niektórzy pracują w nienormowanych godzinach, opiekują się chorym dzieckiem lub rodzicem. Studenci z kolei coraz częściej łączą pracę z nauką, aby zarobić własne pieniądze i zyskać niezależność finansową. Poza tym przygotowując się do ważnych egzaminów, nierzadko zarywają noce. Rozwiązaniem może okazać się sen polifazowy. Co to jest?

Sen polifazowy opiera się na kilku drzemkach w ciągu dnia, które służą regeneracji organizmu. Jednocześnie pozwalają zredukować czas poświęcany na nocny wypoczynek.

Rodzaje snu polifazowego

Istnieją 4 wiodące rodzaje snu polifazowego. Wyróżnia się:

• sen bifazowy, który najmniej różni się od tradycyjnego nocnego wypoczynku. Główny czas snu zostaje zredukowany do 6 godzin. Ponadto przewiduje się jedną drzemkę w ciągu dnia, która trwa od 20 do 30 minut. 
• sen everyman, który wiąże się z przesypianiem 3-4 godzin w nocy. Niedobór wypoczynku uzupełniają 3 drzemki po 30 minut,
• sen dymaxion, nocą przesypia się tylko 3 godziny, za to za dnia można pozwolić sobie aż na 3 drzemki po 20 minut każda,
• sen uberman polega na całkowitej rezygnacji z nocnego wypoczynku. W ciągu dnia wprowadza się 4 drzemki po 30 minut.

Czy sen polifazowy jest zdrowy? Zalety i wady

Badania naukowe dotyczące snu polifazowego nie dają jednoznacznego obrazu. Jest ich za mało, aby ocenić długofalowy wpływ zmiany formy wypoczynku. Zwolennicy uważają, że organizm może w ten sposób w pełni wykorzystać potencjał snu. Szybciej się regeneruje, mając na ten cel mniej czasu. 

Osoby, które praktykują sen polifazowy, podkreślają, że dzięki temu rozwiązaniu, zyskują czas na pracę, naukę, pielęgnowanie relacji i rozrywkę. Mogą w pełni rozwijać swoje horyzonty i pasje. Zastąpienie 8-godzinnego wypoczynku drzemkami w ciągu dnia stanowi nie lada gratkę dla studentów, którzy łączą naukę z pracą lub przygotowują się do egzaminów w trakcie sesji. Sen polifazowy docenią też żołnierze walczący na froncie i agenci tajnych służb, którzy muszą znajdować się w stałej gotowości.

Sen polifazowy a zdrowie – jak kształtuje się ta zależność? Tutaj także zdania są podzielone. Przeciwnicy uważają, że drzemki nie zastąpią 8-godzinnego, nieprzerwanego nocnego wypoczynku. W rezultacie osłabiają odporność, pogarszają funkcje poznawcze, nasilają objawy depresji i zaburzeń lękowych, ponieważ zmęczony organizm gorzej radzi sobie z trudnymi emocjami.

Zainteresował Cię sen polifazowy? Badania nie udzielają jednoznacznej odpowiedzi, czy wspiera zdrowie. Niektórzy uważają, że szkodzi ludzkiemu organizmowi. Każdy musi przekonać się sam, czy to rozwiązanie zda u niego egzamin, aby ewentualnie wprowadzić je na dłużej.

Sen polifazowy – jak zacząć?

Sen polifazowy stanowi sporą zmianę w życiu, która może generować stres. Trzeba się z nią oswoić, wprowadzając nowe nawyki w najbardziej sprzyjającym czasie. Najlepiej zrobić to podczas urlopu, gdzie ewentualne zmęczenie nie przekłada się na gorszą wydajność w pracy. Sen polifazowy stanowi popularne rozwiązanie wśród niektórych grup społecznych – żołnierzy, studentów w trakcie sesji, agentów tajnych służb i osób pracujących zdalnie. Na przyzwyczajenie się do niego organizm potrzebuje nawet kilku tygodni.

Czy sen polifazowy jest dla Ciebie?

Nie każdy może pozwolić sobie na sen polifazowy. Nie rekomenduje się go osobom ze zdiagnozowanym ADHD. Wiele z nich potrzebuje bowiem dłuższego nocnego wypoczynku, aby poradzić sobie z przebodźcowaniem. Inaczej ich koncentracja uwagi znacząco spada, co manifestuje się wieloma problemami w życiu zawodowym i codziennym.

Wysoka wrażliwość przetwarzania sensorycznego także skutkuje mocniejszym odbieraniem bodźców. Osoby, u których występuje, mają problem z przefiltrowaniem informacji. Ich mózg traktuje wszystkie jako równie ważne, nie potrafi nadać im priorytetu. Skutkuje to przestymulowaniem, którego dokuczliwe objawy można zniwelować poprzez dłuższy i nieprzerwany sen.

Ludzie, u których zdiagnozowano autyzm, również są wyczuleni na dźwięki, światła, zapachy i smaki. Bardzo łatwo męczy ich nadmiar napływających bodźców. Ich mózg potrzebuje 8-godzinnego snu, aby powróciły prawidłowe funkcje poznawcze.

Małe dzieci i nastolatki rosną, wspomniany proces zachodzi pod wpływem hormonów wydzielanych w nocy. Nie należy rezygnować z długiego i regenerującego snu na rzecz kilku drzemek w ciągu dnia. Zaburza to prawidłowy rozwój fizyczny młodego człowieka.

Na przedstawicielach niektórych zawodów – lekarzach, pielęgniarkach, kierowcach i weterynarzach spoczywa ogromna odpowiedzialność za ludzkie życie. Krótka drzemka nigdy nie zastąpi pełnowartościowego, nocnego wypoczynku.